Chuyên đề: Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh:

Tư tưởng Hồ Chí Minh về Thể dục, Thể thao.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh coi sức khỏe của mỗi con người, của toàn
dân là một yếu tố đảm bảo sự thắng lợi trong cuộc chiến chống Pháp, Mỹ xây dựng
xã hội mới. Theo tư tưởng của Người, sự nghiệp Thể dục Thể thao (TDTT) luôn gắn
với xự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, sự nghiệp vì dân giàu, nước mạnh.
Con người có sức khỏe thì lực lượng sản xuất mạnh hơn, phát triển hơn, năng suất
lao động tăng hơn. Con người có sức khỏe thì năng động trong mọi hoạt động của
đời sống xã hội. Con người có sức khỏe thì trí tuệ có điều kiện phát triển phong phú
hơn…
Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của TDTT đối với sức khỏe của nhân dân được thể
hiện rõ quan điểm, làm TDTT là nhằm đem lại lợi ích cho nhân dân, cho dân tộc. Do
đó, Bác rất quan tâm và chỉ hướng phát triển. Người chủ trương phát triển phong trào
TDTT rộng khắp bởi TDTT có tác dụng gìn giữ và tăng cường sức khỏe của toàn
dân.
Bác cũng khẳng định để bảo vệ và tăng cường sức khỏe, bên cạnh sự quan tâm
chung của xã hội, trách nhiệm của mỗi cá nhân cũng cần được đề cao. Không những
thế, để tăng cường năng lực thể chất, còn phải có lòng kiên nhẫn, sự quyết tâm cao
trong rèn luyện thân thể. Bác Hồ kêu gọi toàn dân ta ai cũng có thể tập luyện TDTT,
ai cũng cần rèn luyện thân thể.
Bác rất quan tâm tới phong trào TDTT Quần chúng. Bác nói "Mỗi người dân yếu ớt,
tức là làm cho cả nước yếu ớt một phần, mỗi một người dân mạnh khỏe, tức là góp
phần cho cả nước mạnh khỏe", điều này có ý nghĩa sâu sắc không chỉ về sức khỏe
của nhân dân mà cả về vật chất và tinh thần của dân tộc.
Tư tưởng về thể dục thể thao của Bác thể hiện ở những quan điểm sau:
“Dân cường thì nước thịnh”: quan điểm cơ bản nhất

Nói về mục tiêu thì dân cường và nước thịnh là hai mục tiêu cao quý của chế độ mới.
Hai mục tiêu này không những có quan hệ với nhau mà còn có quan hệ bản chất với
mục tiêu dân giàu nước mạnh, chúng đều đem lại hạnh phúc cho con người, cho dân
tộc Việt Nam. Quan điểm “Dân cường thì nước thịnh” quy định tất cả các quan điểm
khác của Hồ Chí Minh, hướng TDTT phục vụ đắc lực các mục tiêu dân cường, nước
thịnh.
Dân cường làm nên nước thịnh. Điều này có nghĩa sức khoẻ của nhân dân là một
trong những nhân tố to lớn quyết định sự phát triển đất nước đi tới “Dân giàu nước

mạnh”. Do đó, TDTT phục vụ đắc lực sức khoẻ nhân dân cũng đồng thời góp phần
phục vụ công cuộc chấn hưng đất nước.
Bởi vậy, các quan điểm khác của Hồ Chí Minh đều nhất quán sự định hướng TDTT
phát triển mạnh vì sức khoẻ của nhân dân. Thông qua phục vụ sức khoẻ nhân dân,
phục vụ sức khoẻ cho mọi người, TDTT góp phần phục vụ tất cả các hoạt động phát
triển kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục… tức là phục vụ sự nghiệp phấn đấu cho mục
tiêu “Dân giàu, nước mạnh”.
Từ đó, tất cả các quan điểm khác về TDTT của Hồ Chí Minh đều được quy tụ:
TDTT vì dân cường, nước thịnh.

Quan điểm Hồ Chí Minh về phát triển TDTT quần chúng

Hồ Chí Minh chỉ rõ rằng: “Dưới chế độ dân chủ, Thể thao và Thể dục phải trở
thành hoạt động chung của quần chúng, nhằm mục đích làm tăng cường sức khoẻ
của nhân dân. Nhân dân có sức khoẻ thì mọi công việc đều làm được tốt.” Người
khuyến khích “Vậy nên luyện tập Thể dục, bồi bổ sức khoẻ là bổn phận của mỗi một
người dân yêu nước”. Từ đó Hồ Chí Minh chủ trương “Chúng ta nên phát triển
phong trào TDTT rộng khắp”. Đó là những quan điểm chung của Hồ Chí Minh về
TDTT quần chúng, thể thao cho mọi người.
Thế hệ trẻ là một bộ phận rất đông đảo của quần chúng nhân dân. Giáo dục thể chất
và thể thao là một thành phần rất cơ bản, nền tảng của TDTT quần chúng. Hồ Chí
Minh rất coi trọng TDTT đối với thế hệ trẻ.
Về giáo dục thể chất tuổi trẻ học đường, Hồ Chí Minh xác định là một bộ phận quan
trọng của nền giáo dục quốc dân của nước Việt Nam độc lập và dân chủ: “Một nền
giáo dục sẽ đào tạo các em nên những người công dân hữu ích cho nước Việt Nam,
một nền giáo dục làm phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em”. Từ
quan điểm đó, sau này Hồ Chí Minh đã chỉ ra một cách cụ thể về giáo dục nói chung
và giáo dục thể chất nói riêng, giáo dục toàn diện đó là “Thể dục kết hợp với gìn giữ
vệ sinh chung và riêng, trí dục, mỹ dục, đức dục.” Bốn mặt giáo dục đó có quan hệ
mật thiết với nhau, trong đó Thể dục là tiền đề đầu tiên để phát triển các mặt giáo
dục khác. Kể cả học viên trong nhà trường quân đội cũng vậy, Hồ Chí Minh đã đề
cập giáo dục thể chất lên trước hết: “Các cháu phải ra sức thi đua: Luyện tập thân thể
cho mạnh mẽ, nghiên cứu kỹ thuật cho thông thạo, trau dồi tinh thần cho vững chắc,
hun đúc đạo đức của người quân nhân cách mạng cho vững vàng”.
Về giáo dục thể chất cho thanh niên đang tham gia mọi hoạt động trong mọi lĩnh
vực, mọi ngành nghề, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy bảo tuổi trẻ thanh niên rằng:
“Thanh niên phải rèn luyện TDTT vì thanh niên là tương lai của đất nước”. Ngoài
các mặt học tập và rèn luyện khác, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu thanh niên phải
tích cực rèn luyện thể chất “ Phải giữ vững đạo đức cách mạng. Phải xung phong
trong mọi công tác. Phải học tập chính trị, văn hoá, nghề nghiệp để tiến bộ mãi. Phải
rèn luyện thân thể cho khoẻ mạnh. Khoẻ mạnh thì mới đủ sức tham gia một cách dẻo
dai, bền bỉ những công việc ích nước lợi dân”.

Trong quần chúng, có một bộ phận rất lớn, rất quan trọng, đó là nguồn nhân lực đang
và sẽ tham gia thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh”. Nguồn lực con người như
nông dân, công nhân, chuyên viên kỹ thuật, cán bộ nghiệp vụ, cán bộ quản lý, các
nhà khoa học, văn nghệ sỹ… là trung tâm của sự phát triển. Nguồn nhân lực này
không chỉ cần đông đảo mà đòi hỏi phải có chất lượng cao. Một trong những yếu tố
cơ bản cấu thành chất lượng cao của nguồn nhân lực là sức khoẻ của mỗi con người.
Hồ Chí Minh rất coi trọng sức khoẻ của nguồn nhân lực này. Để giữ gìn và tăng
cường sức khoẻ cho họ, Hồ Chí Minh khuyên bảo họ tích cực tập TDTT. Người viết
“muốn lao động sản xuất tốt, công tác và học tập tốt thì cần có sức khoẻ. Muốn giữ
sức khoẻ thì nên thường xuyên tập TDTT.” Từ quan điểm này, Người chủ trương
phát triển TDTT khắp mọi miền, mọi vùng của đất nước.

Quan điểm Hồ Chí Minh về TDTT trong lực lượng vũ trang

Hồ Chí Minh rất quan tâm tới TDTT trong cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang. Lực
lượng này khá đông đảo, họ trực tiếp chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc, gìn giữ an ninh xã
hội. Do đó, họ phải có thể lực tốt.
Trước và sau Cách mạng tháng Tám thành công, trong kháng chiến và sau kháng
chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, nhiều lần Hồ Chí Minh trực tiếp nói chuyện,
chỉ bảo, khuyến khích các cán bộ, chiến sỹ quân đội, tự vệ tập luyện TDTT. Người
còn hướng dẫn, sửa chữa những động tác sai trong khi tập Thể dục, luyện Võ thuật
cho nhiều cán bộ chiến sỹ quân đội. Tấm gương rèn luyện thân thể được các đoàn
quân trên đường hành quân ra chiến trường noi theo: “Ngọn Tây Phong Lĩnh Bác
trèo; Để nay có núi có đèo con qua”.
Hồ Chí Minh chủ trương: “Đẩy mạnh phong trào TDTT trong quân đội, làm cho
quân đội chúng ta có thể chất khoẻ, tinh thần khoẻ để làm tròn mọi nhiệm vụ”. Chủ
trương này thể hiện một quan điểm sâu sắc của Hồ Chí Minh về sức khoẻ thể chất và
tinh thần đối với cán bộ, chiến sỹ quân đội là nhân tố có tính quyết định làm tròn mọi
nhiệm vụ. Để có được sức khoẻ cả thể chất lẫn tinh thần, cán bộ chiễn sỹ phải tập
luyện TDTT.

Quan điểm Hồ Chí Minh về thể thao thành tích cao

TDTT quần chúng là nền tảng xã hội của thể thao thành tích cao, Hồ Chí Minh
rất quan tâm tới thể thao thành tích cao. Nhưng theo Người, thể thao thành tích cao
phát triển trên cơ sở TDTT quần chúng. Hồ Chí Minh từng lưu ý rằng, phát triển thể
thao thành tích cao vừa phấn đấu giành “vinh quang của dân tộc về mặt thể thao”
vừa thúc đẩy TDTT quần chúng vì sức khoẻ cho mọi người dân.
TDTT quần chúng phải được phát triển phong phú đó là sự đa dạng các loại hình,
sâu rộng các địa bàn và hầu hết các đối tượng tập luyện. Tính phóng phú đó là nền
tảng của thể thao thành tích cao. Đồng thời thể thao thành tích cao phát triển mạnh
cũng thể hiện tính phong phú của nó về cả loại hình, đối tượng, địa bàn. Trong thư

chúc mừng Đại hội thể thao GANEFO châu Á lần thứ nhất, tổ chức vào cuối năm
1966 ở Campuchia, Hồ Chí Minh viết: “Đây là cuộc gặp gỡ lớn để các lực lượng mới
trỗi dậy ở châu Á, tỏ rõ cho toàn thế giới thấy khả năng phong phú của mình trong
lĩnh vực thể thao”. Quan điểm này còn có nghĩa rằng, thể thao của các lực lượng mới
trỗi dậy ở châu Á với khả năng phát triển mạnh mẽ cả về TDTT quần chúng và thể
thao thành tích cao.
TDTT quần chúng mà nổi bật là thể thao trong các trường học, trong lực lượng vũ
trang phát triển mạnh, đạt được nhiều thành tích trong thi đấu quốc gia, quốc tế, đó là
điều kiện tất yếu, thường xuyên để phát triển thể thao thành tích cao của nước nhà,
vươn tới tầm vóc khu vực, châu lục và thế giới. Bởi vậy, cần phải quan tâm tới mọi
điều kiện phát triển thể thao quần chúng, nhất là thể thao thế hệ trẻ. Hồ Chí Minh
dạy rằng: “Tuổi trẻ là tương lai của đất nước và của thể thao nước nhà, các cháu phải
có đầy đủ phương tiện tập luyện để nâng cao thể lực”.

Phát huy tinh thần dân tộc trong lĩnh vực thể thao

Năm 1922 ở Pháp, Hồ Chí Minh đã từng đề cập đến lòng tự hào dân tộc.
Người khuyến khích phát triển thể thao thành tích cao, khuyến khích các đấu trường
thể thao nhằm phát huy tinh thần dân tộc và rèn luyện thể lực cho thế hệ trẻ.
Hồ Chí Minh chỉ ra cho thể thao Việt Nam rằng: “Phong trào và thành tích thể thao
của thế giới phát triển mạnh, Việt Nam ta hãy cố gắng tiến kịp”. Người mong muốn
ở đây là thể thao thành tích cao của Việt Nam phải được phát triển mạnh mẽ, tiến tới
giành được những thành tích tốt, những tấm huy chương cao quý trên các đấu trường
quốc tế “bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm Châu”.
Cuối năm 1966, đoàn Thể thao Việt Nam tham dự Đại hội thể thao GANEFO lần thứ
nhất tổ chức tại Campuchia giành được thành tích tốt. Ngay sau khi về nước được
Bác Hồ tiếp, Người rất vui bởi vì thể thao Việt Nam đã phát huy cao tinh thần dân
tộc, giành vinh quang về cho đất nước, nhân dân. Hồ Chí Minh khen ngợi các VĐV
rằng: “Tất cả các cháu giành được huy chương, nhiều cháu giành được HCV, thế là
rất tốt” Người căn dặn các VĐV: “Các cháu hãy cố gắng nhiều hơn nữa để xứng
đáng là những VĐV của dân tộc Việt Nam anh hùng”. Quan điểm này nói lên rằng,
dân tộc Việt Nam là dân tộc anh hùng, phải có những VĐV tài năng, phát huy cao độ
tinh thần dân tộc giành “vinh quang cho dân tộc về mặt thể thao”.

Quan điểm đạo đức nhân văn trong thể thao thành tích cao

Hồ Chí Minh rất coi trọng những giá trị đạo đức và nhân văn trong thể thao thành
tích cao. Hồ Chí Minh “là người chống lại mọi thứ bạo lực” trong thể thao, vì có hại
đến sức khoẻ, sinh mệnh của VĐV. Người nhắc nhở VĐV Việt Nam rằng “Các cháu
đừng vì thắng lợi mà kiêu căng, tự mãn” và căn dặn “các cháu luôn luôn nhớ phải
khiêm tốn học tập cái hay, cái giỏi của các bạn. Trong thi đấu thắng không kiêu, bại
không nản, thế mới là VĐV tốt”.

Đấu trường thể thao còn được Hồ Chí Minh ghi nhận là dịp để  tăng cường sự bình
đẳng dân tộc, chủng tộc và đoàn kết giữa các dân tộc với nhau, hiểu biết lẫn nhau.

Quan điểm Hồ Chí Minh về vị trí của công tác TDTT và nhiệm vụ của người
cán bộ trong lĩnh vực này

Vị trí của công tác TDTT được Hồ Chí Minh xác định là một công tác cách mạng.
Đối với cán bộ TDTT có nhiệm vụ học tập, nghiên cứu chính trị, chuyên môn nghiệp
vụ, ra sức công tác phục vụ nhân dân và đất nước. Hồ Chí Minh dạy rằng: “Cán bộ
TDTT phải học tập chính trị, nghiên cứu nghiệp vụ và hăng hái công tác. Vì đó cũng
là một công tác trong những công tác cách mạng khác”. Rõ ràng đây là một quan
điểm của Hồ Chí Minh coi trọng công tác TDTT và coi trọng cán bộ TDTT.
Đó là những nét cơ bản trong 5 nội dung của các quan điểm cơ bản về TDTT của Hồ
Chí Minh. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về  TDTT có vai trò định hướng sự hình thành
và phát triển nền TDTT của chế độ mới từ sau cách mạng tháng Tám 1945 cho đến
ngày nay và cả mai sau. Đảng cộng sản Việt Nam vạch ra đường lối quan điểm
TDTT, trong đó phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh trên nhiều quan điểm về TDTT.
Ngành TDTT đang từng bước thực hiện có kết quả tích cực đường lối quan điểm của
Đảng cộng sản Việt Nam và tư tưởng Hồ Chí Minh về TDTT.
Từ những nội dung, quan điểm của Bác về thể dục thể thao đó, năm 2021, với chủ đề
xuyên suốt về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, Chi
bộ luôn chú trọng công tác giáo dục, vận động và cùng nhau thực hiện tốt các phong
trào thể dục thể thao trong đơn vị và tham gia ngày hội thể thao Olympic lần thứ 2
của huyện Duy Xuyên. Các cán bộ, đảng viên thường xuyên rèn luyện thể thao như
rèn luyện chính bản thân về tính kiên nhẫn, tinh thần chịu khó và khả năng vận động
linh hoạt trong công tác.
Học tập và làm theo Bác từ những điều rất nhỏ nhưng đã xây dựng được một ý chí
và tinh thần lớn trong mỗi cán bộ đảng viên chúng ta.
(Bài viết có tham khảo và sử dụng tài liệu “Tư tưởng Hồ Chí Minh về thể dục thể
thao” theo TTXVN đăng trên trang Quảng Bình online)

Võ Thị Tám